kutubhona

الَّذِينَ آمَنُواْ وَهَاجَرُواْ وَجَاهَدُواْ فِي سَبِيلِ اللّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِندَ اللّهِ وَأُوْلَئِكَ هُمُ الْفَائِزُون

َ
«Иймон келтирган, ҳижрат қилган ва Аллоҳ йўлида молу жонлари билан курашган зотларнинг Аллоҳ наздидаги даражалари жуда улуғдир ва ўшалар (бахт-саодатга) эришувчидирлар» [Тавба 20]

وَالَّذِينَ آمَنُواْ وَلَمْ يُهَاجِرُواْ مَا لَكُم مِّن وَلاَيَتِهِم مِّن شَيْءٍ حَتَّى يُهَاجِرُواْ وَإِنِ اسْتَنصَرُوكُمْ فِي الدِّينِ فَعَلَيْكُمُ النَّصْرُ إِلاَّ عَلَى قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُم مِّيثَاقٌ

«Иймон келтирган, аммо ҳижрат қилмаган кишилар то ҳижрат қилмагунларича сизлар уларга дўстлик қила олмайсизлар. Агар улар дин йўлида сизлардан ёрдам сўрасалар, ёрдам қилиш зиммангиздадир. Магар уларга, ўрталарингизда (урушмаслик ҳақида) аҳд-паймон бўлган қавмга зарар етказиш билан ёрдам қилмайсизлар» [Анфол 72]

وَالَّذِينَ آمَنُواْ مِن بَعْدُ وَهَاجَرُواْ وَجَاهَدُواْ مَعَكُمْ فَأُوْلَـئِكَ مِنكُمْ

«(Сизлардан) кейин иймон келтириб ҳижрат қилган ва сизлар билан бирга курашган зотлар – ана ўшалар сизлардандир» [Анфол 75]

Уларнинг ҳаммасида ҳижрат очиқ талаб қилинди. Энди ҳижратнинг фарз эмаслигига келсак, чунки Росулуллоҳ с.а.в. Маккада қолган мусулмонларга индамадилар. Масалан ривоят қилинишича, Нуайм ан-Наҳҳом ҳижрат қилмоқчи бўлганида унинг олдига қавми Бани Адий келиб: ўз динингда бўлиб орамизда яшайвер, биз сени озор бермоқчи бўлганлардан ҳимоя қиламиз, илгаригидек бизга ёрдам бер, дейишди. Нуайм Бани Адий етимлари ва тул аёллари ҳолидан хабар олиб турар эди. Шу боис бир муддат ҳижрат қилолмай қолиб кетди, сўнгра ҳижрат қилди. Набий с.а.в. унга шундай дедилар:

«قَوْمُكَ كَانُوا خَيْرًا لَكَ مِنْ قَوْمِي لِي. قَوْمِي أَخْرَجُونِي وَأَرَادُوا قَتْلِي، وَقَوْمُكَ حَفِظُوكَ وَمَنَعُوكَ»

«Қавминг сенга қавмим менга қилганидан кўра яхшироқ муомала қилибди. Қавмим мени ҳайдаб чиқди ва ўлдирмоқчи бўлди. Сенинг қавминг эса сени муҳофаза ва ҳимоя қилибди». Бу ҳадисни Ибн Ҳажар «Исоба»да зикр қилди. Нуайм: Ё Росулуллоҳ, қавмингиз сизни Аллоҳнинг тоатига ва Унинг душманига қарши жиҳод қилишга чиқарган бўлса, қавмим мени ҳижратдан ва Аллоҳ тоатидан ушлаб қолишди, деди. Буларнинг ҳаммаси дорул куфр, яъни дорул ҳарб ҳақида эди. Унинг аҳолиси мусулмонлар бўладими ёки